Xương ức là gì? Vị trí của xương ức
Xương ức (hay còn gọi là xương lồng ngực) là một ống xương thẳng, dài và dẹt nằm cố định phần trung tâm của ngực. Hình dạng của xương tương tự như một chiếc cà vạt. Đây chính là loại xương dẹt dài nhất và lớn nhất trong cơ thể người. Xương ức liên kết với xương sườn bằng phần sụn tạo nên mặt trước của khung xương sườn. Trong khi đó, xương sườn và đốt sống ngực liên kết với nhau tạo nên mặt sau của khung xương sườn. Tất cả kết hợp sẽ tạo thành một lồng lớn bảo vệ các mạch máu chính và nhiều cơ quan quan trọng khác trong lồng ngực (chẳng hạn như tim, phổi) khỏi bị tổn thương.
Xem thêm: Kinh Nghiệm Thi Chạy Trạm Giải Phẫu Cho Sinh Viên Ngành Y Vượt Ải
Cấu tạo và chức năng của xương ức
Phần xương ức sẽ có cấu tạo bao gồm:
• Cán ức (manubrium) |
• Thân ức (body) |
• Mũi ức (xiphisternum hoặc metasternum).
Cạnh xương ức được đỡ bởi những vòi đệm của hai cặp xương sườn đầu tiên. Phần trên của xương ức liên kết và hỗ trợ xương đòn nâng đỡ cơ thể và bảo vệ các cơ quan nằm trong cương. Mặt trong của xương ức là nơi bám và cố định của những dây chằng phía ngoài xương. Đỉnh xương kết nối với cơ sternocleidomastoid - một trong những cơ lớn nhất và có bề mặt rộng nhất nằm ở phía trên cổ. Cơ sternocleidomastoid có tác dụng hỗ trợ động tác gập cổ và xoay đầu sang bên đối diện.
Nếu như xét ở vị trí tự nhiên, phần xương lồng ngực sẽ có các hướng là về phía trước, hướng xuống và nghiêng xiên. Xương có hình dạng rộng phần trên, nhỏ phần dưới và thu hẹp tại điểm có ống dẫn nhập vào cơ thể trông gần giống như chữ "T". Sau đó, bề mặt xương sẽ mở rộng một chút rồi mới thu hẹp ở điểm cuối cùng. Phần phía trước xương ức hơi lồi và phía sau xương hơi lõm. Người trưởng thành xương ứng sẽ có độ dài trung bình ở khoảng 17cm. Nam giới có xương ức lớn hơn so với phụ nữ.
Xem thêm: Giải Phẫu Dây Thần Kinh Số 5: Bệnh Đau Dây Thần Kinh V Do Đâu?
Quá trình phát triển của xương ức
Giai đoạn đầu trong quá trình phát triển, xương ức chỉ là hai thanh sụn nhỏ nằm ở hai bên. Khi bắt đầu hình thành khung xương, hai thanh sụn này dính vào làm một và nằm ở vị trí giữa lồng ngực. Các xương sườn và xương đòn vai nhờ xương này mới liên kết được với nhau tạo nên lồng ngực hoàn chỉnh. Theo đó, xương ức được hình thành trải qua 4 giai đoạn chính:
-
Bắt đầu từ tháng thứ 6 của thai kỳ: Bắt đầu dần hình thành phần cán và thân ức.
-
Tháng thứ 7 của thai kỳ: Phân đoạn thứ hai và thứ ba phần thân ức bắt đầu phát triển và dần hoàn thiện.
-
Từ năm 1 tuổi: Phần cuối cùng của thân ức hoàn thiện
-
Từ 5 đến 18 tuổi: Phần mũi ức phát triển toàn diện, kết thúc quá trình phát triển của xương.
Xem thêm: Giải Phẫu Xương Bàn Chân: Giải Phẫu Chức Năng, Cấu Tạo Và Cấu Trúc
Một số bệnh lý hoặc chấn thương liên quan xương ức
Xương ức có vị trí đặc biệt: kết nối các xương cũng là điểm bám của các cơ nên chịu nhiều tác động của các yếu tố bên ngoài và rất dễ bị đau. Theo đó, một số bệnh lý hoặc chấn thương xương ức thường gặp nhất bao gồm:
Gãy xương ức
Gãy xương ức là dạng chấn thương mạnh ảnh hưởng trực tiếp đến vùng ngực và bụng và khá hiếm gặp. Những tình huống va đập mạnh như: tai nạn giao thông, chấn thương khi chơi thể thao khiến vùng ngực bị va đập mạnh sẽ gây ra gãy xương ức. Lúc này, tùy lực tác động có thể gây ra vỡ và tách rời ra hoặc nứt xương ức.Thông thường, phần giữa của xương sẽ rất khó bị chấn thương và gãy. Đa số các trường hợp đều chỉ gãy ở phần góc ngoài và nơi tiếp giáp với xương sườn. Mũi xương ức bị gãy gây ra những vấn đề rất nghiêm trọng như: dập phổi, xuất huyết, bầm tím mô phổi, tổn thương tim.
Đây là chấn thương nặng nên bệnh nhân cần đến bệnh viện khám và điều trị ngay. Nếu không sơ cứu và có biện pháp chữa trị kịp thời, bệnh nhân có thể gặp phải những biến chứng nguy hiểm.
Xem thêm: Giải Phẫu Chức Năng Khớp Thái Dương Hàm, Rối Loạn TMJ Phải Làm Sao?
Căng cơ
Căng cơ thường xảy ra khi gân hoặc cơ bị chấn thương và sau đó đi kèm cơn đau tại vùng ngực. Căng cơ thường đến do chấn thương trong lao động, làm việc quá sức, chấn thương khi chơi thể thao và ho quá nhiều cũng có thể dẫn đến căng cơ. Căng cơ thường không quá nguy hiểm. Chỉ cần nghỉ ngơi thư giãn đến lúc cơn đau dịu bớt là mọi thứ sẽ trở lại bình thường. Ngoài ra, bệnh nhân cũng có thể thử chườm lạnh để cải thiện cơn đau trong hai ngày đầu sau khi bị căng cơ.
Viêm/nhiễm trùng khớp
Khớp sụn sườn kết nối xương ức và xương sườn. Khi khớp này bị chấn thương, những cơn đau thắt khó chịu vùng lồng ngực sẽ kéo đến. Bệnh nhân nếu để tình trạng này kéo dài lâu ngày có thể bị viêm, nhiễm trùng và sưng đau phần khớp. Đặc biệt, nếu người bệnh có tình trạng ho, hắt hơn, hít thở sâu hoặc thực hiện động tác vươn vai thì tình trạng đau sẽ nặng hơn.
Khi bị viêm sưng, nhiễm trùng khớp bệnh nhân có thể dùng thuốc giảm sưng và đau. Bên cạnh đó, việc kết hợp nghỉ ngơi, tránh vận động mạnh cũng rất quan trọng. Trong những trường hợp nặng hơn, phẫu thuật là phương pháp thường được sử dụng để chữa dứt điểm sưng hoặc viêm khớp.
Viêm sụn chêm
Viêm sụn chêm là tình trạng viêm và tổn thương ở phần sụn liên kết xương ức với xương đòn. Bệnh này gây ra tình trạng căng tức và đau tại vùng ngực. Từ đó, khả năng vận động cũng bị hạn chế một mức độ nhất định. Khi bị viêm sụn chêm ở mức nhẹ, bệnh nhân có thể dùng thuốc giảm đau không steroid (NSAID). Nếu nặng hơn, phương pháp vật lý trị liệu sẽ được sử dụng để làm giảm các cơn đau.
Phòng tránh những vấn đề về xương ức
Những bệnh lý liên quan đến xương ức sẽ ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt hằng ngày của bệnh nhân thậm chí gây ra những biến chứng nguy hiểm. Vì thế, việc phòng tránh bệnh là điều vô cùng cần thiết. Tổng hợp những biện pháp hiệu quả để tránh gặp các vấn đề về xương ức:
-
Luôn cẩn trọng: Tránh những chấn thương mạnh đối với phần xương ức như tai nạn giao thông, chấn thương khi chơi thể thao, té ngã hay va dập. Những tình huống bất ngờ xảy đến gây nguy hiểm cho cơ thể là điều mà không ai mong muốn. Tuy nhiên, nếu tuân thủ luật giao thông, có đủ đồ bảo hộ cần thiết và cẩn trọng trong mọi hành động sẽ khiến nguy cơ bị chấn thương phần xương ức giảm đến mức tối thiểu. Khi chơi thể thao, cũng nên tránh để không thực hiện các động tác nguy hiểm, không luyện tập quá sức.
-
Duy trì trọng lượng cơ thể ở mức vừa phải: Thừa cân gây ra áp lực rất lớn cho khung xương. Vì thế, nếu quan sát được bất cứ dấu hiệu nào của việc thừa cân, béo phì thì bạn nên nhanh chóng có sự điều chỉnh thích hợp để cân nặng không trở thành nguyên nhân gây ra các vấn đề về xương ức.
-
Xây dựng thói quen lành mạnh: Tránh việc thức quá khuya, sử dụng chất kích thích, vận động quá sức mà hãy cố gắng để có một thói quen sinh hoạt healthy như ngủ đủ giấc, chăm sóc cơ thể một cách cẩn trọng, tránh được các rủi ro khác khi sinh hoạt.
-
Chế độ dinh dưỡng hợp lý: Dinh dưỡng tạo nên sức khỏe cho xương khớp. Cơ thể không thể phát triển bình thường nếu như không đủ các chất cần thiết. Vì thế, chúng ta nên cân đối chế độ dinh dưỡng để cơ thể được nuôi dưỡng toàn diện. Trong thực đơn cần bổ sung thêm các loại thực phẩm giàu canxi, vitamin D, collagen như: các loại đậu, rau xanh đậm, sữa bò, trứng gà, chân giò, cá biển,… để xương, nhất là phần xương ức phát triển, cứng cáp và khỏe mạnh.
-
Thường xuyên đi kiểm tra sức khỏe: Việc kiểm tra sức khỏe định kỳ giúp chúng ta sớm phát hiện được các bệnh lý và có phương pháp điều trị kịp thời. Vì thế, nếu giữa ngực xuất hiện những cơn đau bất thường mà không do va đập hay chấn thương thì bạn nên nhanh chóng đến bệnh viện kiểm tra ngay. Nếu để quá lâu không can thiệp kịp thời, bạn có thể gặp phải những biến chứng nghiêm trọng trong tương lai thậm chí không thể chữa trị khi đến thăm khám quá muộn.
-
Luôn tuân thủ những chỉ dẫn của bác sĩ: Nếu không may gặp phải chấn thương và cần điều trị phần xương ức, bệnh nhân phải tuân thủ đúng theo hướng dẫn của bác sĩ. Việc tự ý sử dụng thuốc hoặc vận động không đúng như lời khuyên có thể gây ra hậu quả nặng nề cho phần xương quan trọng này.
Kết luận
Như vậy, qua bài viết trên MedUC đã tổng hợp đến bạn những phần nội dung trọng tâm nhất về giải phẫu xương ức, các bệnh lý liên quan đến phần xương này. Mong rằng những chia sẻ được chọn lọc kể trên sẽ giúp sinh viên Y học tốt môn Giải phẫu hơn.
Kỳ thi đang đi đến giai đoạn căng thẳng nhất, sinh viên Y muốn đồng hành cùng những giảng viên là Thạc sĩ hoặc đang học Thạc sĩ dày dặn kinh nghiệm để làm chủ kiến thức Giải phẫu trong thời gian ngắn, chần chừ gì mà không đến MedUC để đăng ký khóa học Ôn thi cấp tốc ngay. Chi tiết liên hệ:
Fanpage: m.me/TrungtamdaotaoykhoamedUC.vn/
Số điện thoại: 0339308997
Mail: Meduc.vn@gmail.com
YouTube: Trung Tâm Đào Tạo Y Khoa Meduc.vn
Website: Meduc.vn