Tổng quan về tuyến tiền liệt
Tuyến tiền liệt là gì?
Tuyến tiền liệt là một cơ quan nhỏ nặng khoảng 30 gram, mềm, kích thước trung bình gần bằng quả óc chó. Nằm sâu trong xương chậu, đây là bộ phận ở giữa dương vật và bàng quang của nam giới. Chúng ta hoàn toàn có thể sờ thấy tuyến tiền liệt khi đặt ngón tay vào trực tràng và ấn về phía trước cơ thể.
Đi qua tuyến tiền liệt có niệu đạo, một ống dẫn nước tiểu và tinh dịch. Vì tuyến tiền liệt bao quanh ống này, các vấn đề về tuyến tiền liệt có thể ảnh hưởng đến dòng chảy của nước tiểu.
Xem thêm: Chia Sẻ Cách Học Tốt Môn Giải Phẫu Dành Cho Sinh Viên Y
Vai trò, chức năng quan trọng của tuyến tiền liệt
Tuyến tiền liệt quyết định đến khả năng sinh sản và các hoạt động liên quan của nam giới. Theo đó, vai trò của tuyến này đối với cơ thể có thể tóm tắt qua một số ý sau:
-
Kiểm soát, điều hòa tiểu tiện: Nếu trong trường hợp tuyến tiền liệt bị phì đại quá mức, sức chèn ép lên niệu đạo sẽ gây ra cản trở dòng chảy của nước tiểu. Nam giới lúc này sẽ bị tiểu rắt, tiểu khó nặng hơn là ứ nước tiểu, suy thận và có thể nguy hiểm đến tính mạng.
-
Hỗ trợ sản xuất tinh dịch: Tuyến tiền liệt sẽ đóng góp 20–30% chất lỏng từ tuyến vào phần tinh dịch. Phần còn lại từ 50-65% đến từ túi tinh và 5% đến từ tinh hoàn. Dịch tiền liệt tuyến sẽ góp phần tạo nên tinh dịch lý tưởng để các tế bào tinh trùng sinh sống gồm: enzyme, kẽm và axit citric và một loại enzyme quan trọng là kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (PSA) làm cho tinh dịch loãng hơn và nhiều chất lỏng hơn. Tổng thể tinh trùng sẽ có tính kiềm vì đã được cân bằng bởi các thành phần khác giúp chống lại tính axit của âm đạo và bảo vệ tinh trùng khỏi bị hư hại.
Xem thêm: Giải Phẫu Đầu Gối: Cấu Tạo Và Chức Năng Khớp Gối
-
Đóng niệu đạo khi xuất tinh: Khi xuất tinh, tuyến tiền liệt sẽ co bóp và bơm dịch vào niệu đạo sau đó sẽ trộn lẫn với các tế bào tinh trùng và dịch từ túi tinh tạo ra tinh dịch. Lúc đó, tuyến tiền liệt sẽ đóng lỗ thông giữa bàng quang và niệu đạo, đẩy tinh dịch ra ngoài với tốc độ nhanh. Đây là lý do tại sao nam giới không thể đi tiểu và xuất tinh đồng thời.
-
Chuyển hóa hormone: Tuyến tiền liệt cần có nội tiết tố androgen là hormone sinh dục nam (ví dụ như testosterone) để có thể hoạt động. Bộ phận này chứa một loại enzyme gọi là 5-alpha reductase có tác dụng chuyển đổi testosterone thành một dạng hoạt động sinh học được gọi là dihydrotestosterone (DHT).
Giải phẫu tuyến tiền liệt
Cấu tạo của tuyến tiền liệt
Bao quanh tuyến tiền liệt là một nang mô liên kết chứa các sợi cơ có tác dụng tạo ra cảm giác đàn hồi khi chạm vào. Tuyến tiền liệt được phân loại thành 4 vùng bao quanh niệu đạo tựa như các lớp của củ hành. Bắt đầu với bao bên ngoài và kết thúc bên trong, các vùng sau góp phần tạo nên tuyến tiền liệt:
-
Vùng trước (hay còn gọi là Vùng cơ trước): Được cấu tạo bởi các mô cơ và sợi.
-
Vùng ngoại vi: Nằm về phía sau, chứa hầu hết các mô tuyến.
-
Vùng trung tâm: Chiếm khoảng 25% tổng khối lượng của tuyến tiền liệt và bao quanh các ống phóng tinh.
-
Vùng chuyển tiếp: Đây là phần của tuyến tiền liệt bao quanh niệu đạo. Và là phần duy nhất của tuyến tiền liệt tiếp tục phát triển trong suốt cuộc đời.
Mạch máu
Nguồn cung cấp động mạch cho tuyến tiền liệt chủ yếu đến từ các động mạch chậu trong. Một số nhánh khác cũng có thể phát sinh từ động mạch thẹn trong và động mạch trực tràng giữa. Dẫn lưu tĩnh mạch của tuyến tiền liệt thông qua đám rối tĩnh mạch tuyến tiền liệt rồi dẫn lưu vào các tĩnh mạch chậu trong. Đám rối tĩnh mạch tuyến tiền liệt kết nối với phần phía sau bởi mạng lưới các tĩnh mạch, bao gồm đám rối tĩnh mạch Batson, với đám rối tĩnh mạch đốt sống trong.
Xem thêm: Giải Phẫu Cơ Hoành: Cơ Hoành Có Tác Dụng Gì? Thoát Vị Khe Hoành
Mạch thần kinh
Tuyến tiền liệt được bao bọc bởi hai bó mạch thần kinh đi qua sàn chậu hướng về phía dương vật. Bởi vậy, tính toàn vẹn của các bó này ảnh hưởng trực tiếp đến trạng thái cương cứng bình thường của nam giới.
Xem thêm: Giải Phẫu Xương Ức: Cấu Tạo, Chức Năng Và Bệnh Lý Xương Ức
Một số bệnh lý về tuyến tiền liệt
Tuyến tiền liệt là cơ quan quan trọng đối với sức khỏe sinh lý nam giới. Nếu không có biện pháp bảo vệ đúng và phù hợp, những bệnh lý nguy hiểm sau có thể để lại hậu quả nghiêm trọng:
Viêm tuyến tiền liệt
Sự tấn công của vi khuẩn hoặc không do vi khuẩn sẽ gây ra tình trạng nhiễm trùng tuyến tiền liệt. Bệnh này chủ yếu xảy ra ở nam giới sau 40 tuổi với các triệu chứng cấp và mãn tính:
-
Viêm tuyến tiền liệt cấp tính: Bệnh khiến nam giới đau khắp mình mẩy, ớn lạnh, sốt, tiểu buốt, nước tiểu có thể lẫn máu, buốt khi xuất tinh. Trong một vài trường hợp còn có thể bị rối loạn cương cứng dương vật.
-
Viêm tuyến tiền liệt mãn tính: Đây là hậu quả khi viêm tuyến tiền liệt cấp tính mà không được điều trị. Bệnh nhân có thể phải chịu một số hậu quả như đau tinh hoàn, đau vùng bẹn, nước tiểu đục, suy giảm ham muốn, thậm chí khiến nam giới vô sinh.
ĐĂNG KÝ KHÓA HỌC GIẢI PHẪU (-40%)
Phì đại tuyến tiền liệt
Khi tiến hành giải phẫu tuyến tiền liệt, khối lượng bình thường nằm trong khoảng 15-25g. Tuy nhiên, nếu các tế bào tuyến phát triển quá mức, cơ quan này có thể nặng tới 80-100g. Khi đó, tuyến tiền liệt chèn ép phần niệu đạo và bàng quang từ đó gây ra triệu chứng tiểu són, tiểu đêm, tiểu không tự chủ. Nước tiểu nếu ứ đọng ở bàng quang sẽ khiến cho nam giới vô cùng khó chịu. Lâu dần, những biến đổi sinh lý ở nam giới sẽ xảy ra khiến bệnh nhân bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Ung thư tuyến tiền liệt
Ung thư là bệnh lý nguy hiểm nhất liên quan đến tuyến tiền liệt. Nếu gặp phải tình trạng này, nam giới sẽ đối mặt với các triệu chứng như đau ngang thắt lưng, hai bên hông, có cảm giác đi tiểu khó khăn và thậm chí là máu lẫn trong nước tiểu, tinh dịch. Bệnh diễn biến tương đối chậm vì thế mà đa số bệnh nhân đều được phát hiện ở giai đoạn khá muộn, tế bào ung thư đã phát triển và thậm chí xâm lấn sang cơ quan khác.
Kết luận
Tuyến tiền liệt là tuyến phụ lớn nhất trong hệ thống các bộ phận tạo nên khả năng sinh sản của nam giới. Với chức năng đặc biệt này, việc hiểu rõ về giải phẫu tuyến tiền liệt là vô cùng quan trọng. Mong rằng bài viết trên của MedUC đã đem đến cho bạn hiểu biết nhất định về phần nội dung này.
Giải phẫu luôn là một trong những môn học khó nhất đối với sinh viên Y, vì thế đừng vội nản lòng hay bỏ cuộc giữa chừng bạn nhé! Nếu bạn học ngày học đêm mà vẫn chưa thực sự tự tin với bài thi sắp tới thì chỉ có thể là chưa có phương pháp học phù hợp mà thôi. Tham khảo ngay khóa học Ôn thi cấp tốc môn Giải phẫu để được các giảng viên chuyên khoa hướng dẫn cách học hiệu quả. Thông tin chi tiết khóa học giúp bạn làm chủ kiến thức Giải phẫu trong thời gian ngắn:
Fanpage: m.me/TrungtamdaotaoykhoamedUC.vn/
Số điện thoại: 0339308997
Mail: Meduc.vn@gmail.com
YouTube: Trung Tâm Đào Tạo Y Khoa Meduc.vn
Website: Meduc.vn